How Can We Help?
اجرای اجزاء قائم باربر در روش تاپ دان
در ادامه‌ی رشته‌مقاله‌های مربوط به اجرای سازه به روش تاپ دان، در این بخش قصد داریم که به بررسی نکات و مراحل مربوط به اجرای اجزاء قائم در روش تاپ داون بپردازیم؛ در این مقاله به ترتیب راجع به اجرای پی اولیه و اجرای ستون‌ها پرداخته و در بخش بعدی به بیان نکات مربوط به پرکردن فضای خالی بین چاه و اعضای باربر و همچنین اجرای دیواره‌های مدفون خواهیم پرداخت.
بخش اول: حفاری محل نصب اجزای قائم باربر در روش تاپ-داون
اجرای پی اولیه در روش تاپ دان
در روش اجرای تاپ دان، تمام اجزای قائم باربر که شامل ستون‌ها و تمام یا بخشی از دیوار حائل سازه میباشد، بر پی اولیهای استقرار می‌یابد. در این روش، یک پی اولیه وظیفه انتقال بارها به زمین در دوره ساختمان و تا قبل از تکمیل خاک‌برداری و فراهم شدن امکان اجرای پی اصلی سازه را بر عهده دارد. برای اجرای هرچه مطلوب‌تر پی اولیه، باید نکاتی را رعایت نمود که سرفصل‌های آن‌ها در شکل زیر آمده و در ادامه توضیح داده خواهند شد.
شبکه‌ی میلگرد شمع‌ها با توجه به نقشه‌های طراحی‌شده‌ی سازه به روش تاپ داون، به شکل مربع، مستطیل و یا دایره بافته میشوند. با توجه به امکان ایجاد اعوجاج در سبد به هنگام جابجایی و نصب، لازم است که با روش‌های مناسب، صلبیت سبد را تا حد ممکن افزایش داد.
برای اتصال ستون به پی اولیه، روش‌های مختلفی وجود دارد. بهترین روش برای این منظور این است که طول معینی از ستون در قسمت فوقانی سبد شمع فرورفته و در آن مدفون گردد تا به خوبی مهار شود. همچنین گاهی در سر شمع، میل‌مهارهای صفحه‌ستون قرار داده میشود و ستون به کمک این میل‌مهارها به صفحه‌ستون و در نهایت به شمع متصل می‌گردد؛ باید توجه داشت که برای نصب ستون یه صفحه‌ستون و اینکه این فرآیند نیازمند دقت بالایی است، ناگزیر هستیم که از نیروی انسانی برای این کار کمک بگیریم، در حالی که فرستادن نفر در داخل چاهی که ستون در آن قرار دارد، از منظر ایمنی بسیار پرخطر محسوب میشود.
نکته دیگری که لازم است در نقشه‌های مقطع شمع و جانمایی ستون مورد توجه قرار گیرد، موضوع بتن‌ریزی سبد شمع‌ها است. چه بتن‌ریزی شمع پس از نصب ستون به صورت معلق انجام شود و یا بتن‌ریزی قبل از نصب ستون باشد، باید به امکان عبور لوله‌ای حداقل به قطر 1 اینچ (7/12 سانتی‌متر) از میان سبد میلگرد شمع، جهت بتن‌ریزی فکر کرد و طراحی و نحوه خاموت‌گذاری و سنجاقی‌های شمع را بر اساس ایجاد یک فضای مناسب جهت عبور لوله بتن ارائه نمود.
به منظور رعایت کاور بتن در دیواره و نوک شمع، ضروری است از اسپیسرهای پلاستیکی یا بتنی مناسب استفاده شود. برای تامین پوشش بتنی در جدار و مجاورت دیواره چاه، توصیه میشود از اسپیسرهای مخصوص سبد شمع که در بازار به نام cage fix شناخته میشوند استفاده شود. این اسپیسرها نسبت به اسپیسرهای خورشیدی که برای دیگر مقاطع بتنی غیر از شمع استفاده میشود، پهن‌تر و محکم‌تر هستند و سطح صافی دارند که سبب میشود هنگام عبور سبد شمع از داخل چاه، راحت‌تر حرکت کند.
بتن‌ریزی شمع در روش تاپ دان
پس از نصب سبد شمع‌های بتنی، لازم است که آن‌ها را تا تراز مورد نظر بتن‌ریزی کرد. با توجه به اینکه این کار باید در ارتفاع پایین و در شرایط غالبا سختی انجام شود، باید نکاتی را در این رابطه در نظر داشت. در ادامه به مهم‌ترین نکاتی که در هنگام بتن‌ریزی شمع باید رعایت کرد اشاره گردیده است:
- استفاده از لوله‌ی ترمی به منظور کاهش ارتفاع سقوط بتن به مقدار آیین‌نامه‌ای
- بتن‌ریزی یکپارچه‌ی شمع و عدم ایجاد درز سرد
- لزوم تخلیه‌ی آب چاه‌ها با روش مناسب در صورت آب‌دار بودن چاه
- استفاده از بتن خودتراکم به دلیل عدم امکان استفاده از ویبراتور در عمق چاه
- جلوگیری و کاهش آب‌انداختن و جدایی سنگ‌دانه‌ها در بتن با روش‌های مناسب
اجرای ستون‌ها در روش تاپ دان
بعد از اجرای کامل شمع، نوبت به اجرای ستون‌ها می‌رسد. این فرآیند نیز از سه فعالیت تشکیل شده است: آماده‌سازی سر چاه، ساخت و نصب ستون‌ها و کنترل‌های لازم در مرحله‌ی نصب. در ادامه درباره‌ی هر بخش، توضیحاتی ارائه گردیده است.
آماده‌سازی سر چاه در نصب معلق ستون‌ها در روش تاپ داون
با توجه به اینکه نصب و شاقولی‌بودن ستون‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و کوچک‌ترین سهل انگاری منجر به خسارات شدیدی می‌گردد، لذا استفاده از المان‌ها و به عبارتی سکوهای نصب مناسب برای نصب ستون بسیار اهمیت دارد.
اگر که نحوه‌ی اتصال ستون‌های سازه به شمع از نوع مدفون باشد، برای نصب مجبوریم که ستون را معلق نگه داشته و سپس شاقول کرد. برای این کار، استفاده از سکوی نصب، بسیار اهمیت دارد. سکو باید به گونهای باشد که هم بتواند در ضمن ثابت نگه داشتن ستون پایداری خود را حفظ کند و هم بتواند بار ناشی از وزن ستون را به نحوی ایمن به خاک منتقل کند.
این المان اجرایی با توجه به ملاحظات اجرایی و طراحی می‌تواند بسیار ساده و یا بسیار پیچیده باشد. میتوان گفت مراحل آماده‌سازی سر چاه شامل مراحل زیر است:
- برداشت خاک دستی، تسطیح و آماده‌سازی خاک در سر چاه
- اجرا یا نصب پی با ظرفیت باربری و نشست مجاز مناسب
- نصب سکوی نصب بر روی پی
- اتصال ستون به سکوی سرچاهی با اتصالات مناسب
نکته‌ی دیگری که باید به آن توجه داشت این است که ممکن است طول ستون‌ها به اندازه‌ای باشند که نتوان ن را به صورت یک‌تکه حمل نمود و به ناچار باید درکارگاه مونتاژ ظوند. در این صورت سکو به نحوی طراحی می‌گردد که قسمت فوقانی ستون در داخل چاه قرار گرفته و بالای آن توسط سکو مهار شده و در نتیجه ستون در چاه معلق می‌ماند. در ادامه قسمت بعدی ستون توسط جرثقیل بر روی قسمت قبلی قرار گرفته و دو تکه‌ی ستون با استفاده از وصله‌های جوشی و سایر روش‌های متناسب، به یکدیگر وصل می‌گردند. برای ستون‌های پیش‌ساخته‌ی بتنی نیز برای وصل دو قطعه، از روش‌هایی نظیر استفاده از وصله‌های مکانیکی و گروت‌ریزی استفاده میشود. باید توجه داشت که حتی‌المقدور باید سعی شود که ستون‌ها بر روی زمین مونتاژ شوند و سپس به چاه منتقل گردند، اما در صورتی که امکان‌پذیر نبود، بایستی وزن ستون معلق بر روی سکو، پی موقت و خاک زیر آن در نظر گرفته شود.
ساخت و نصب ستون‌ها در روش تاپ داون
ستون‌های سازه برای ساخت و نصب به روش تاپ داون، محدودیتی از نظر مصالح مصرفی ندارند و میتوان ستون‌های فولادی با مقطع باکس، لوله، H و صلیبی، ستون‌های بتنی به روش پیش‌ساخته، درجاریز و نظایر آن در این روش به کار برد. استفاده از ستون‌های با مقطع مختلط از جمله ستون‌های فولادی پر شده با بتن (CFT) و ستون‌های بتنی دارای مغزه فولادی (SRC) نیز در این روش کاربردی میباشد.
ستون‌های سازه‌ای در یک تقسیم‌یندی کلی می‌توانند فولادی و یا بتنی باشند. همانطور که اشاره شد، ستون‌های فولادی می‌توانند مقاطع مختلفی نظیر باکس، لوله، صلیبی و یا H داشته باشند. در مورد سازه‌های بتنی نیز باید اشاره داشت که می‌توانند به سه شکل پیش‌ساخته، اسکلت بتنی با هسته‌ی فولادی و یا درجاریز اجرا شوند.
کنترل‌های لازم در مرحله‌ی نصب در روش تاپ‌داون
به هنگام نصب ستون در روش تاپ دان، بسیار ضروری است که آکس ستون به درستی به پایین چاه انتقال پیدا کرده و پیاده شود. بعد از این مرحله و در هنگام رگلاژ سر چاه و همچنین هنگام نصب ستون‌ها، حضور تیم نقشه‌برداری مجرب ضروری است. در مراحل نصب ستون‌ها، محور پیاده‌شده‌ی ستون را میتوان به کمک شابلون‌های مناسبی در سر چاه و یا استفاده از تراز لیزری و شاقول دستی به پایین چاه منتقل کرد.
پس از نصب ستون و هنگام شاقول‌کردن آن، لازم است نقشه‌بردار با قرائت چند نقطه در ارتفاع ستون که از بیرون چاه قابل قرائت است، شاقولی‌بودن ستون را کنترل کند. در کنار قرائت نقشه‌بردار، شاقولی‌بودن ستون در داخل چاه نیز با شاقول دستی یا لیزری کنترل خواهد شد و پس از اطمینان از شاقولی‌بودن ستون در حد رواداریهای مجاز، اقدام به تثبیت ستون میشود.
جمع‌بندی
در نوشته‌ی حاضر که دومین مقاله از سری مقالات اجرای سازه به روش تاپ‌داون است، به اجرای فونداسیون اولیه و در ادامه به اجرای اجزای باربر قائم پرداخته شد. در ابتدا راجع به اجرای فونداسیون اولیه و مراحل مربوط به آن، یعنی بافت و نصب سبد میلگرد شمع‌ها و همچنین بتن‌ریزی آن صحبت شد.
در بخش دوم نکات مربوط به اجرای اعضای قائم باربر، سکوی نصب، انواع اجزای قائم باربر و نکات مربوط به نصب صحبت گردید. در مقاله‌ی بعدی مباحث پرکردن فاصاه‌ی بین ستون و دیواره‌ی چاه و همچنین دیوارهای حائل مدفون بحث خواهد شد.